Neighborhood territories beyond the neighborhood: Chile and Barcelona

In the framework of the neoliberal agenda and its re-escalation policies, the neo-ecological conception of the neighborhood was assumed in the 1980s by various governments in America and Europe. From there it has been consolidating as a hegemonic conception of the neighborhood. This article argues,...

Ful tanımlama

Kaydedildi:
Detaylı Bibliyografya
Yazar: Letelier Troncoso, Luis Francisco
Materyal Türü: Online
Dil:spa
Baskı/Yayın Bilgisi: Universidad Nacional de Colombia - Sede Bogotá - Facultad de Artes - Instituto de Investigaciones Hábitat, Ciudad & Territorio 2020
Online Erişim:https://revistas.unal.edu.co/index.php/bitacora/article/view/86832
Etiketler: Etiketle
Etiket eklenmemiş, İlk siz ekleyin!
id oai:www.revistas.unal.edu.co:article-86832
record_format ojs
institution Universidad Nacional de Colombia
collection OJS
language spa
format Online
author Letelier Troncoso, Luis Francisco
spellingShingle Letelier Troncoso, Luis Francisco
Neighborhood territories beyond the neighborhood: Chile and Barcelona
author_facet Letelier Troncoso, Luis Francisco
author_sort Letelier Troncoso, Luis Francisco
title Neighborhood territories beyond the neighborhood: Chile and Barcelona
title_short Neighborhood territories beyond the neighborhood: Chile and Barcelona
title_full Neighborhood territories beyond the neighborhood: Chile and Barcelona
title_fullStr Neighborhood territories beyond the neighborhood: Chile and Barcelona
title_full_unstemmed Neighborhood territories beyond the neighborhood: Chile and Barcelona
title_sort neighborhood territories beyond the neighborhood: chile and barcelona
description In the framework of the neoliberal agenda and its re-escalation policies, the neo-ecological conception of the neighborhood was assumed in the 1980s by various governments in America and Europe. From there it has been consolidating as a hegemonic conception of the neighborhood. This article argues, however, that the neighborhood is only one of the possible ways of structuring urban local relations. From a relational understanding of the neighborhood sphere, we assume that it can produce different lattice structures at a given time and space. These ve neighborhood geographies ’will in turn produce various forms of territoriality. From this perspective, two cases are reviewed, one in Chile and one in Spain. In them, neighborhood relations cross the limits imposed by the notion of neighborhood and climb, weaving geographies of more complex relationships and territorialities with greater power to influence the urban. We conclude that a more complex neighborhood geography, which articulates different scales, makes social actors more capable of influencing urban governance.
publisher Universidad Nacional de Colombia - Sede Bogotá - Facultad de Artes - Instituto de Investigaciones Hábitat, Ciudad & Territorio
publishDate 2020
url https://revistas.unal.edu.co/index.php/bitacora/article/view/86832
work_keys_str_mv AT leteliertroncosoluisfrancisco neighborhoodterritoriesbeyondtheneighborhoodchileandbarcelona
AT leteliertroncosoluisfrancisco geografiasvecinalesmasalladelbarrionoubarrisbarcelonaylasamericastalcachile
AT leteliertroncosoluisfrancisco territoiresdevoisinageaudeladuquartierchilietbarcelone
AT leteliertroncosoluisfrancisco territoriosdobairroalemdobairrochileebarcelona
_version_ 1709546731881889792
spelling oai:www.revistas.unal.edu.co:article-868322021-01-14T17:53:54Z Neighborhood territories beyond the neighborhood: Chile and Barcelona Geografías vecinales más allá del barrio. Nou Barris (Barcelona) y Las Américas (Talca, Chile) Territoires de voisinage au-delà du quartier: Chili et Barcelone Territórios do bairro além do bairro: Chile e Barcelona Letelier Troncoso, Luis Francisco territorialidade do bairro geografia do bairro bairro Talca Barcelona Geografia urbana territorialité du quartier géographie du quartier quartier Talca Barcelone Géographie urbaine Neighborhood territoriality neighborhood geography neighborhood Talca Barcelona Urban geography Territorialidad vecinal geografía vecinal barrio Talca Barcelona Geografía urbana In the framework of the neoliberal agenda and its re-escalation policies, the neo-ecological conception of the neighborhood was assumed in the 1980s by various governments in America and Europe. From there it has been consolidating as a hegemonic conception of the neighborhood. This article argues, however, that the neighborhood is only one of the possible ways of structuring urban local relations. From a relational understanding of the neighborhood sphere, we assume that it can produce different lattice structures at a given time and space. These ve neighborhood geographies ’will in turn produce various forms of territoriality. From this perspective, two cases are reviewed, one in Chile and one in Spain. In them, neighborhood relations cross the limits imposed by the notion of neighborhood and climb, weaving geographies of more complex relationships and territorialities with greater power to influence the urban. We conclude that a more complex neighborhood geography, which articulates different scales, makes social actors more capable of influencing urban governance. En el marco de la agenda neoliberal y sus políticas de re escalamiento, la concepción neo ecológica de barrio fue asumida en los años 1980 por diversos gobiernos de América y Europa. Desde ahí se ha venido consolidando como concepción hegemónica de lo vecinal. Este artículo sostiene, sin embargo, que el barrio es solo una de las posibles formas de estructurar las relaciones locales urbanas. A partir de una comprensión relacional de la esfera vecinal, asumimos que esta puede producir distintas estructuras reticulares en un momento y un espacio determinados. Estas ‘geografías vecinales’ producirán a su vez diversas formas de territorialidad. Desde esta perspectiva, se revisan dos casos, uno en Chile y uno en España. En ellos las relaciones vecinales traspasan los límites que le impone la noción de barrio y escalan tejiendo geografías de relaciones más complejas y territorialidades con mayor poder para incidir en la urbano. Concluimos que una geografía vecinal más compleja, que articula diversas escalas, hace que los actores sociales tengan mayor capacidad para incidir en la gobernanza urbana. Dans le cadre de l'agenda néolibéral et de ses politiques de ré-escalade, la conception néo-écologique du quartier a été assumée dans les années 1980 par différents gouvernements d'Amérique et d'Europe. De là, il s'est consolidé en tant que conception hégémonique du quartier. Cet article soutient cependant que le quartier n'est qu'une des voies possibles de structuration des relations locales urbaines. À partir d'une compréhension relationnelle de la sphère de voisinage, nous supposons qu'elle peut produire différentes structures de réseau à un moment et dans un espace donnés. Ces cinq géographies de voisinage produiront à leur tour diverses formes de territorialité. De ce point de vue, deux cas sont examinés, un au Chili et un en Espagne. En eux, les relations de quartier franchissent les limites imposées par la notion de quartier et d'escalade, tissant des géographies de relations et de territorialités plus complexes avec un plus grand pouvoir d'influence sur l'urbain. Nous concluons qu'une géographie de quartier plus complexe, qui articule différentes échelles, rend les acteurs sociaux plus capables d'influencer la gouvernance urbaine. No marco da agenda neoliberal e de suas políticas de reescalonamento, a concepção neo-ecológica do bairro foi assumida na década de 1980 por vários governos da América e da Europa. A partir daí, vem se consolidando como uma concepção hegemônica do bairro. Este artigo argumenta, no entanto, que o bairro é apenas uma das formas possíveis de estruturar as relações locais urbanas. A partir de uma compreensão relacional da esfera da vizinhança, assumimos que ela pode produzir diferentes estruturas de treliça em um determinado tempo e espaço. Essas cinco geografias de bairro, por sua vez, produzirão várias formas de territorialidade. Nesta perspectiva, são revisados dois casos, um no Chile e um na Espanha. Nelas, as relações de vizinhança ultrapassam os limites impostos pela noção de vizinhança e escalada, tecendo geografias de relações e territorialidades mais complexas, com maior poder de influenciar o urbano. Concluímos que uma geografia de bairro mais complexa, que articula diferentes escalas, torna os atores sociais mais capazes de influenciar a governança urbana. Universidad Nacional de Colombia - Sede Bogotá - Facultad de Artes - Instituto de Investigaciones Hábitat, Ciudad & Territorio 2020-11-03 info:eu-repo/semantics/article info:eu-repo/semantics/publishedVersion scientific research article Artículo revisado por pares artículo de investigación científica article de recherche scientifique artigo de pesquisa científica application/pdf text/xml text/html https://revistas.unal.edu.co/index.php/bitacora/article/view/86832 10.15446/bitacora.v31n1.86832 Bitácora Urbano Territorial; Vol. 31 Núm. 1 (2021): Comunidades, sociabilidad y entorno construido; 113-124 Bitácora Urbano Territorial; Vol. 31 No. 1 (2021): Communities, sociability and the built environment; 113-124 Bitácora Urbano Territorial; v. 31 n. 1 (2021): Comunidades, sociabilidade e ambiente construído; 113-124 2027-145X 0124-7913 spa https://revistas.unal.edu.co/index.php/bitacora/article/view/86832/76919 https://revistas.unal.edu.co/index.php/bitacora/article/view/86832/79288 https://revistas.unal.edu.co/index.php/bitacora/article/view/86832/77557 /*ref*/ANDERSSON, R., & MUSTERD, S. (2005). “Area-based policies: A critical appraisal. Tijdschrift Voor Economische”. En: Sociale Geografie, 96(4), 377–389. Consultado en: https://doi.org/10.1111/j.1467-9663.2005.00470.x ANDREU, M. (2015). Barris, veïns i democràcia: El moviment ciutadà i la reconstrucció de Barcelona (1968-1986). Barcelona: L'Avenç. ATKINSON, R.; DOWLING, R.; MCGUIRK, (2009) P. Home/ Neighbourhood/City/+. Environment and Planning, vol. 41, n° 12, p. 2816-2822. https://doi.org/10.1068/a42110 AYUNTAMIENTO DE BARCELONA (2017a). Pla de barris, Barcelona (2016-2020). El plan de los barrios de Barcelona. Consultdo en: https://pladebarris.barcelona/es AYUNTAMIENTO DE BARCELONA (2017b). Distribució territorial de la renda familiar disponible per càpita a Barcelona. (Gabinet Tècnic de Programació. Departament d’Estudis i Programació). Consultado en: www.barcelona.cat. https://bit.ly/2Kw7Qyc AYUNTAMIENTO DE BARCELONA (2018). Breve historia de Nou Barris. Consultado en: www.barcelona.cat. https://ajuntament.barcelona.cat/noubarris/es/conozca-el-distrito/historia AYUNTAMIENTO DE BARCELONA (2017c). Guía de estadísticas. Nivel académico del distrito Nou Barris, 2017. Consultado en: https://www.bcn.cat/estadistica/castella/dades/guiadt08/pob08/t19.htm AYUNTAMIENTO DE BARCELONA. (2018a). Guía de estadísticas. Nou Barris en cifras. Consultado en: https://www.bcn.cat/estadistica/catala/documents/districtes/08_NouBarris_2018.pdf AYUNTAMIENTO DE BARCELONA. (2018b). Breve historia de Nou Barris. Consultado en: https://ajuntament.barcelona.cat/noubarris/es/conozca-el-distrito/historia BETTIN, G. (1982). Los sociólogos de la ciudad. Gustavo Gili, Barcelona. BRENNER, N. (2004). “Urban governance and the production of new state spaces in western Europe, 1960–2000”. En: Review of International Political Economy, 11(3), 447–488. Consultado en: https://doi.org/10.1080/0969229042000282864 BRENNER, N., & THEODORE, N. (2002). “Cities and the Geographies of Actually Existing Neoliberalism.” En: Antipode, 34(3), 349–379. Consultado en: https://doi.org/10.1111/1467-8330.00246 BONET i Martí, J. (2012) “El territorio como espacio de radicalización democrática. Una aproximación crítica a los procesos de participación ciudadana en las políticas urbanas de Madrid y Barcelona”. En: Athenea DigitalK 12.1, 15-28. Consutlado en: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=4149752 BORJA, J. (1975) Movimientos sociales urbanos. Siap-Planteos, Buenos Aires. BORJA, J. (2001, febrero) Ponencia Ciutadans i participació. Participació ciutadana. 2º Congreso de Municipios de Catalunya, Barcelona, España. CANO, B. (2017) Malestar social y tiempos de populismo: crisis y desafección política en Nou Barris. Trabajo de fin de grado, Departament de Mitjans, Comunicació i Cultura, Universidad Autónoma de Barcelona. DELAMAZA, G. (2004). Políticas públicas y sociedad civil en Chile: El caso de las políticas sociales (1990–2004). Política, 43, 105–148. Consutlado en: https://bit.ly/2u6ILlJ DELAMAZA, G. (2016). Una mirada a los procesos de acción colectiva en Chile. En P. Boyco, F. Letelier, & J. Gualteros (Eds.), Acción colectiva, articulación y territorio. Notas del Seminario–Encuentro ACT 2015. Talca, 12 y 13 de diciembre 2015 (pp. 4-7). Santiago de Chile: Ediciones SUR. https://bit.ly/2zNTXcI DRAKE, P. W., & Jaksic, I. (1999). El modelo chileno: democracia y desarrollo en los noventa. Santiago de Chile: Lom Ediciones. ESPINOZA, V. (1998). “Historia social de la acción colectiva urbana: Los pobladores de Santiago, 1957-1987”. Eure, 24(72), 71–84. Consultado en: https://doi.org/10.4067/S0250-71611998007200004 ESPINOZA, V. (2003). Historia social de la acción colectiva urbana : Los pobladores de Santiago. EURE (Santiago), XXIV. ESPINOZA, V. (2004). “De la política social a la participación en un nuevo contrato de ciudadanía. Política”. Revista Política núm. 43, 149–183. Consultado en: https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=64504307 GAIL, A. (1980) “Vox populi: El desarrollo de las asociaciones de vecinos en España. Papers”. En: Revista de Sociología, [S.l.], 11, 169-183. Consultado en: https://dx.doi.org/10.5565/rev/papers/v11n0.1164 GRANOVETTER, M. S. (1973). “La Fuerza de los vínculos débiles”. En: American Journal of Sociology, 78(6), 1360–1380. GIDDENS, A. (1993). Consecuencias de la Modernidad. Traducido por A. Lizón Ramón, Alianza Universidad. Madrid. HARVEY, D. (1997). The new urbanism and the communitarian trap. Harvard Design Magazine. HARVEY, D. (2012). “La geografía como oportunidad política de resistencia y construcción de alternativas”. En: Revista de Geografía Espacios 2.4, 9–26. Consultdo en: https://dx.doi.org/10.25074/07197209.4.339 INSTITUTO NACIONAL DE ESTADÍSTICAS [INE], Chile. (2017). Censo y Población y vivienda. JACOB, J. (2011 [1961]) Muerte y vida de las grandes ciudades. Capitan Swing, Barcelona. KELLER, S. (1979). El vecindario urbano, una perspectiva sociológica ([2a ed. ]). Madrid [etc.] : Siglo XXI. Consultado en: https://cataleg.ub.edu/record=b1060296~S1*spi LEFEBVRE, H. (1991). De lo rural a lo urbano (Antología preparada por Mario Gaviria). (Anthropos, Ed.). Consultado en: https://www.insumisos.com/LecturasGratis/lefebvre henri - de lo rural a lo urbano.pdf LOPES DE SOUZA, M. (2016). “Lessons from Praxis: Autonomy and Spatiality in Contemporary Latin American Social Movements”. En: Antipode, 48(5), 1292–1316. Consultado en: https://doi.org/10.1111/anti.12210 LETELIER L. (2018). “El barrio en cuestión. Fragmentación y despolitización de lo vecinal en la era neoliberal”. En: Scripta Nova, 22. Consultado en: https://doi.org/10.1344/sn2018.22.21518 LETELIER, F., V. TAPIA y P. BOYCO (2018). “¿Nuevas territorialidades vecinales en el Chile neoliberal?” En: Polis, 17. 49, 55-78. https://dx.doi.org/10.4067/S0718-65682018000100055 LETELIER, L. F., TAPIA, V. C., IRAZABAL, C., & BOYCO, P. (2019). Políticas de fragmentación vs. prácticas de articulación: limitaciones y retos del barrio como dispositivo de planificación neoliberal en Chile. Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 81, 2698, 1–38. https://dx.doi.org/10.21138/bage.2698 LETELIER, L.; MICHELETTI, S.; BOYCO, P.; FERNANDEZ, V. (2019). “Problematización de las espacialidades vecinales como estrategia de intervención comunitaria”. En: GeoGraphos [En línea]. Alicante: Grupo Interdisciplinario de Estudios Críticos y de América Latina (GIECRYAL) de la Universidad de Alicante, 2 de enero de 2019, vol. 10, nº 112 p. 1-22. MADDEN, D. J. (2014). “Neighborhood as spatial project: Making the urban order on the downtown Brooklyn waterfront”. En: International Journal of Urban and Regional Research, 38(2), 471–497. Consultado en: https://doi.org/10.1111/1468-2427.12068 MARTIN, D. (2003). “Enacting Neighborhood 1”. En: Urban Geography, 24(January 2015), 361–385. https://doi.org/10.2747/0272-3638.24.5.361 MARTÍNEZ, E. (1999). Introducción a la Ciudad y otros ensayos de ecología urbana. In E. del Serbal (Ed.) (Primera). Barcelona. MÁRQUEZ, F. (2004) Historias e imaginarios de movilidad en sujetos pobres urbanos: respuestas estatales a historias singulares. Informe Final. Proyecto Fondecyt 1020318, Santiago de Chile.Massey, D. (2012). Un sentido global del lugar. In Doreen Massey. Un sentido global del lugal (pp. 112–228). MASSEY, D. (2012) Un sentido global del lugar. En A. Albet y N. Benachy N. (eds.) Doreen Massey. Un sentido global del lugal (pp. 112–228). Icaria, Barcelona. MERRIFIELD, A. (2011). “El derecho a la ciudad y más allá: notas sobre una reconceptualización lefebvriana”. En: Urban 2, 101-110. Consultado en: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3762685 MESA, A. (2017). El movimiento vecinal de Barcelona: una historia de vuelta a empezar. etrópoli abierta. Barcelona. Consultado en: https://www.metropoliabierta.com/opinion/el-movimiento-vecinal-de-barcelona-una-historia-de_757_102.html MESA, A. (2017). El movimiento vecinal de Barcelona: una historia de vuelta a empezar. Metrópoli abierta. Barcelona. Consultado en: https://www.metropoliabierta.com/opinion/el-movimiento-vecinal-de-barcelona-una-historia-de_757_102.html MINISTERIO DE VIVIENDA Y URBANISMO (MINVU). (2016) Plan Maestro Conjunto Habitacional Las Américas, comuna de Talca. Chile. Consultado en: https://bit.ly/2zzOi7Y OFICINA DE PLANIFICACIÓN (ODEPLAN) (1971). Desarrollo económico de Chile, 1960–1970. Santiago de Chile: ODEPLAN, Gobierno de Chile. PARK, R. E., BURGESS, E. W., & MCKENZIE, R. (1925). “The City”. En: Social Forces, 5, 239. Consultado en: https://doi.org/10.2307/3004850 PERRY, C. (1929). The neighborhood unit. A scheme of arrangement for the family-life community. Vol. VII of The Regional Plan of New York and its Environs, titled Neighborhood and Community Planning. New York: Russell Sage Foundation, reprinted New York: Arno Press, 1974. PROGRAMA TERRITORIO Y ACCIÓN COLECTIVA (TAC) (2014) Documento de trabajo: Diagnósticos Sociourbano Villa Las Américas, Territorio 5 y Unidad Vecinal 46. Escuela de Líderes Sociales (ELCI), Talca, Chile. Consultado en: https://elci.sitiosur.cl. RAFFESTIN, C., & BUTLER, S. A. (2012). “Space, territory, and territoriality. Environment and Planning” En: D Society and Space, 30(1), 121–141. https://doi.org/10.1068/d21311 RODRÍGUEZ, A. y A. SUGRANYES (eds.) (2005). Los con techo. Un desafío para la política de vivienda social. Ediciones SUR, Santiago de Chile. Consultado en: https://www.sitiosur.cl/r. php?id=81 SANZ, L. (2003). “Análisis de redes sociales: o cómo representar las estructuras sociales subyacentes”. En: Apuntes de Ciencia Y Tecnología, 7, 10. https://doi.org/10.1007/s10588-006-7084-x SASA, Z. (2013). El modelo Barcelona de Espacio Público y Diseño Urbano: Consolidación urbana de Nou barris a través de la red de espacios públicos. (Tesis Master en Diseño Urbano: Arte, Ciudad, Sociedad, Facultad de Bellas Artes). Universidad de Barcelona. Consultado en: https://hdl.handle.net/2445/33303 SEPÚLVEDA, R. y R. FERNÁNDEZ (2006). Un análisis crítico de las políticas nacionales de vivienda en América Latina. Centro Cooperativo Sueco, San José, Costa Rica. SEVILLA, A. (ed.) (2017) Neil Brenner. Teoría urbana crítica y políticas de escala. Icaria-Espacios Críticos. Barcelona. SILVER, C. (1985). “Neighborhood Planning in Historical Perspective”. En: Journal of the American Planning Association, 51(February 2015), 161–174. https://doi.org/10.1080/01944368508976207 SUTTLES, G. D. (1972) The social construction of communities. Studies of Urban Society. Chicago: University of Chicago Press, 278 p. TAPIA, V. (2018). “Geografías de la contención: el rol de las políticas de escala barrial en el Chile neoliberal”. En: Scripta Nova, 22.592. https://revistes.ub.edu/index.php/ScriptaNova/article/view/20272 VILLASANTE, T. (1999). “Redes y socio-praxis”. En: Politica y Sociedad, 1–23. Consultado en: https://www.biblioteca.cij.gob.mx/Archivos/Materiales_de_consulta/Redes_Sociales/Articulos/redes_y_socio-praxis.pdf GUTIERREZ V. & VILLASANTE, T. (2001). El movimiento vecinal: trayectoria y perspectivas. En Participando en la red : anuario de movimientos sociales / coord. por Elena Grau, Pedro Ibarra Güell, 2001, ISBN 84-7426-532-0, págs. 70-86 WELLMAN, B. (1979). “The Community Question: The Intimate Networks of East Yorkers”. En: American Journal of Sociology, 84(5), 1201–1231. Consultado en: https://doi.org/10.1086/226906 WELLMAN, B. (2001). The Persistence and Transformation of Community : From Neighbourhood Groups to Social Networks Report to the Law Commission of Canada Barry Wellman. October, 1–96. Retrieved from https://homes.chass.utoronto.ca/~wellman/publications/lawcomm/lawcomm7.PDF WELLMAN, B., & LEIGHTON, B. (1979). “Networks, Neighborhoods, and Communities: Approaches to the study of community question”. En: Urban Affairs Quarterly, 14(3), 363–390. https://doi.org/10.1586/14789450.4.2.239 Derechos de autor 2020 Bitácora Urbano Territorial https://creativecommons.org/licenses/by/4.0